بزرگنمایی:
غالب نمایندگان و سیاستمداران آلمانی هرگونه اقدام نظامی خارج از چارچوب «ماموریت اروپایی» را که به بی‌ثباتی بیشتر در منطقه خلیج فارس دامن زند را به مصلحت نمی دانند.
به گزارش تبسم مهر «مرتضی خوانساری» کارشناس مسائل بین الملل در تحلیلی به بررسی طرح اروپا در خصوص امنیت خلیج فارس پرداخته که در ادامه آمده است.
این روزها آلمان در رأس تقاضاهای آمریکا و بریتانیا برای پیوستن به ناوگان محافظت بین‌المللی از تنگه هرمز قرار گرفته تا در ماموریت های چندجانبه دریایی در خلیج فارس مشارکت کند.
این درخواست آمریکا و بریتانیا از آلمان در حالی صورت می‌گیرد که آمریکا پس از ساقط شدن پهپادش، راهبرد اجماع جهانی را برگزیده و انگلیس بعد از توقیف کشتی اش، در موضعی انفعالی تنها توانست در کنفرانس اخیر مرکز فرماندهی نیروهای آمریکا در فلوریدا شرکت کند و سپس اعلام نماید که دردهای ناشی از تحولات تنگه هرمز یک موضوع مشترک میان آمریکا و انگلیس است. مایک پمپئو هم گفت که بریتانیا باید خودش از کشتی‌هایش محافظت کند.
درخواست های بریتانیا و آمریکا برای مشارکت آلمان در ائتلاف نظامی بین المللی نیز با واکنش‌های مخالف و موافق احزاب و مقامات این کشور روبرو شده است.
«اولاف شولتز»، معاون صدر اعظم آلمان، مشارکت کشورش در ائتلاف آمریکا برای حفاظت کشتیرانی در خلیج فارس را رد و اضافه می کند که موضع دولت آلمان در ارتباط با این مساله چیز جدیدی نیست و پیش از این نیز روشن بوده است؛ وی اقدام برای ائتلاف نظامی را عجولانه می داند و آن را به پرشی چند گام جلوتر از نیاز کنونی تشبیه کرده است.
«هایکو ماس» وزیر خارجه آلمان هم تاکید دارد که انگلیس و فرانسه و آلمان؛ خواهان پیوستن به استراتژی ایالات متحده در مورد ائتلاف نظامی بین المللی نیستند. اما سه کشور در تماس های نزدیک و با هدف کاستن از تنش و بهره گیری از راه حل های دیپلماتیک، رویدادهای مرتبط با خلیج فارس را بررسی و چاره اندیشی خواهند کرد.
غالب نمایندگان و سیاستمداران آلمان نیز هرگونه اقدام نظامی خارج از چارچوب «ماموریت اروپایی» را که به بی‌ثباتی بیشتر در منطقه دامن زند را به مصلحت نمی دانند. اما مشارکت ارتش آلمان در ائتلاف بین المللی را که منجر به درگیری نظامی نشود و بتواند امنیت و تردد آزاد کشتیرانی در خلیج فارس را تامین نماید، منتفی نمی دانند.
اما چرا «روتگن» نماینده پارلمان آلمان در مصاحبه اخیر خود فراتر از مواضع رسمی آلمان موضعگیری کرد و اقدام ایران در قبال توقیف کشتی انگلیس را قابل تحمل ندانست و حاکمیت و تسلط نیروی دریایی ایران بر تنگه هرمز را فاجعه بار خواند؟
او اعتقاد دارد که با توقیف کشتی انگلیس، منافع و امنیت آلمان و اروپا به عنوان همسایه خاورمیانه در تحولات خلیج فارس و نقض قوانین بین‌الملل در آزادی تردد کشتیرانی به چالش کشیده شده و اگر اقدام مسئولیت پذیر صورت نگیرد، مشکلات به سوی اروپا خواهند آمد و اروپا مجبور خواهد شد که بهای بسیار سنگینی را بپردازد.
روتگن در این مصاحبه تاکید دارد که تحولات چند ماه گذشته در خلیج فارس اتحادیه اروپا را در یک خلاء سیاسی فرو برده و همچنین اروپا را در یک تمایز و اختلاف اساسی با آمریکا در قبال رفتار بایسته با ایران بر سر دو راهی قرار داده است. او البته این تحول را نشانه قدرت دریایی و نفوذ منطقه ای ایران نمی داند و با ابراز تاسف موضوع را در قالب بی تدبیری سیاسی و امنیتی اروپا مورد ارزیابی قرار داده است.
یک سوال مهم اینجا وجود دارد؛ چرا آلمان که اقرار دارد در قبال رفتار غیر قابل تغییر ایران در منطقه هیچ اختلاف نظری با آمریکا ندارد، اما در چارچوب یک ماموریت بین المللی در پی یک پاسخ اروپایی به ایران است؟
لایه های پنهان تاریخ پاسخ این سئوال را داده است. آلمان که طی دو جنگ جهانی نتوانست منافع خود را تامین و اروپا را آلمانی کند، حالا قصد دارد آلمان را اروپایی کند.
یکی از برجسته ترین سیاستمداران آلمان در روز اتحاد آلمان شرقی با آلمان غربی در یک جمع خصوصی گفته بود؛ این روز تاریخی «پایان جنگ جهانی دوم» است. اکنون آلمان ها با قدرت اقتصادی، نشستن بر مسند ریاست کمیسون اروپا و عضویت در میان اعضای غیر دایم شورای امنیت، در پی جبران شکست و خسارت‌های ناشی از شکست در دو جنگ جهانی اول و دوم هستند که مسبب اصلی آن را آمریکا و انگلیس می دانند.
آلمان امروز با توجه به مصاحبه اخیر روتگن، با تکیه بر اتحادیه اروپا و سایر کشورهای غیر عضو ناتو و اتحادیه اروپا، قاره سبز را در مقابل انگلیس و برگزیت قرار داده و این پرسش را با مردم کشورهایی اروپایی مطرح کرده است که آیا با توجه به سوابق استعماری و سیاست های بدخواهانه انگلیس طی قرون گذشته در اروپا، حاضر هستید برای منافع این کشور وارد یک ائتلاف بین المللی و یا جنگ فرا منطقه ای بشوید؟
آیا اروپایی ها حاضرند یک پاسخ اروپایی برای حمایت از توقیف کشتی انگلیسی داشته باشند؟
آیا مردم اروپا حاضرند که در یک رای گیری فراگیر از ماجراجویی های فرامنطقه ای انگلیس و آمریکا حمایت نمایند؟
حتما مردم اروپا خواهند پرسید که اگر پهپاد یک کشور اروپایی ساقط می شد و یا یک کشتی از آنها توقیف می شد، انگلیس و آمریکا حاضر بودند که از منافع خود گذشته و در یک ائتلاف اروپایی برای جبران این خسارت مشارکت کنند؟
این صحبت ها این موضوع را تداعی می کند که آلمانی ها این روزها در پی تلافی تاریخی از انگلیس و آمریکا هستند.
موضع گیریهای آلمان اکنون علاوه بر تشدید بحران برگزیت و ماجرای کشتی ها، اروپا را هم رو در روی «بوریس جانسون» و دولت بریتانیا قرار داده و به زودی آثار آن در ایرلند و اسکاتلند و سایر کشورهای اروپایی نمایان خواهد شد و بر مرزهای برگزیتی ایرلند و انگلیس تاثیر خود را خواهد گذاشت.
به خوبی می داند که ترامپ احترام و اعتباری برای کشورهای اروپایی قائل نیست و با توجه به اختلافات سیاسی، منافع امنیتی اروپا برای ترامپ اهمیتی ندارد، پس چرا آلمان باید برای منافع امنیتی آمریکا به خلیج فارس لشکرکشی کند، آن هم در حالی که واشنگتن رسما از برلین درخواست کرده است که در ماموریت چندجانبه دریایی در تنگه هرمز و خلیج فارس مشارکت کند.
سوال این است که کدام نهاد سیاسی و امنیتی باید در آلمان اجازه این همراهی را بدهد؟ در حالی که آلمان در ماموریت های نظامی تحت فرماندهی آمریکا ابتکار عمل ندارد و از اهداف نظامی و امنیتی واشنگتن بی خبر است و حداکثر مانند دو جنگ آمریکا علیه عراق و جنگ ائتلاف غرب با سوریه، تدارکاتچی آواکس ها و ناوها و تورنادوهای شناسایی خواهد بود و بدون برخورداری از غنائم جنگ تنها باید هزینه های ماجراجویی های نظامی آمریکا و انگلیس را بپردازد.
در یک نتیجه گیری کلی می توان گفت که آلمان در مشارکت های دست چندم در عملیات های نظامی آمریکا دو هدف عمده را دنبال می کند:
نخست؛ گرفتن امتیاز برای ساخت سلاح های جدید و برخورداری از صادرات تسلیحات نظامی با توجه به محدویت های اعمال شده از دو جنگ جهانی.
دوم؛ تلاش برای تغییر قوانین حقوقی مرتبط با حقوق دریاها که حاکمیت سرزمینی و آبی کشورهای غیر همسو را در زمان جنگ محدود نماید.
آلمان به‌عنوان یک کشور ژئو اکونومیک و پیشتاز در صادرات، بیش از بسیاری از کشورهای جهان نیازمند آزادی و امنیت کشتیرانی است و به خوبی می داند که با تشدید تنش ها در خلیج فارس، دریای مدیترانه و دریای بالتیک، بخش عمده ای از منافع جهانی خود را از دست خواهد داد، از این رو آلمان به شدت با حضور نظامی روسیه در کریمه و دریای بالتیک و مدیترانه هم مخالف است و تلاش دارد زمینه های لازم را برای تغییر قوانین مرتبط با حقوق دریاها در زمان جنگ تغییر دهد.