بزرگنمایی:

تبسم مهر - به گزارش ایسنا، در اواخر جنگ جهانی اول و در یکی از روزهای سال 1296 شمسی اهالی تهران برای اولین بار هواپیمایی را مشاهده کردند که در ارتفاع پایین بر فراز تهران پرواز می‌کرد و چون در آن موقع فرودگاهی در تهران وجود نداشت، خلبان در محل وزارت امور خارجه و شهربانی فعلی به زمین نشست. این هواپیما ساخت روسیه بود که به صورت صندوقی از قطعات از راه بندرانزلی با اتومبیل به تهران حمل شد و پس از سوار کردن قطعات توسط خلبان روسی به پرواز درآمد.
پیشرفت سریع کشورهای توسعه یافته در زمینه صنعت، تکنولوژی و بازرگانی، مسوولین امر را متوجه صنعت نوپا و پرشتاب هواپیمایی کرد. به دنبال تمایل کشورها نسبت به استفاده از این تکنولوژی، در بهمن ماه سال 1304 ایران به موجب قانونی، حق انحصاری هواپیمایی در ایران را به شرکت هواپیمایی آلمانی به نام یونکرس واگذار کرد.
شرکت مزبور در سال 1305 شعبه خود را در ایران افتتاح و با وارد کردن چند فروند هواپیمای یونکرس، خطوط هوایی به شهرهای مشهد، شیراز، بندرانزلی و بوشهر دایر و حمل و نقل پست و مسافر از راه هوا را به عهده گرفت. در سال 1317 باشگاه خلبانی با 20 فروند هواپیما تاسیس شد و در مرداد ماه 1325 دولت اقدام به تشکیل اداره ای تحت عنوان اداره کل هواپیمایی کشوری نمود.
اداره مذکور در آغاز کار خود را در یک اتاق واقع در طبقه پایین ساختمان شمس العماره با یک رییس و یک کارمند آغاز کرد و در یک سال بعد با بودجه ای بالغ بر سیصد هزار تومان محل آن به فرودگاه مهرآباد انتقال یافت. حدود سه سال بعد یعنی در تاریخ 28 تیر ماه 1328 قانون هواپیمایی کشوری به تصویب مجلس وقت رسید و اداره کل هواپیمایی کشوری زیر نظر وزارت راه رفت و در سال 1353 اداره مذکور تحت عنوان سازمان هواپیمایی کشوری زیر پوشش وزارت جنگ قرار گرفت تا این که با به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی با تصویب شورای انقلاب، سازمان از پیکره وزارت جنگ منتزع و به وزارت راه و ترابری ملحق شد.
هم اکنون سازمان هواپیمایی کشوری اعمال حاکمیت بر صنعت حمل و نقل هوایی را عهده دار است و این درحالی است که پس از انقلاب اسلامی باوجود مشغله‌های هشت سال دفاع مقدس و اخراج کارشناسان خارجی، کلیه امور به دست متخصصان ایرانی انجام و فرودگاه‌های کشور از 22 فرودگاه قبل از انقلاب که حمل بار و مسافر در آن انجام می‌گرفت به 70 فرودگاه عملیاتی و آمار جابه جایی مسافر از قریب به سه میلیون نفر قبل از انقلاب به حدود 20 میلیون نفر در سال افزایش یافته است.
با توجه به سیاست‌های کلان کشور و لزوم گذر از اقتصاد نفتی به غیر نفتی و به خصوص رونق گردشگری متناسب با پتانسیل‌های موجود در کشور، نقش حمل و نقل هوایی بسیار تعیین کننده است و با فرآهم‌سازی ارتباط و اتصال سریع و ایمن مراکز مختلف و برخوردار از ظرفیت‌ها و مزیت‌های جغرافیایی اقتصادی کشور، از نگاه داخل و ایجاد ارتباطات بین المللی جریان سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی و در نتیجه تولید و اشتغال تسهیل و رونق اقتصادی اتفاق خواهد افتاد.
در طول چند دهه گذشته حمل و نقل هوایی به جهت نقش تعیین کننده آن در توسعه صنعت و مبادلات بازرگانی و اینکه بازوی بلامعارض چند سویه رشد اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی کشور محسوب شده نشانه پررنگ اهداف آمریکایی‌ها بوده که به شیوه‌های مختلف و با زیر پا گذاشتن قوانین و مقرارت بین المللی به خصوص پیمان شیکاگو که خود یکی از امضا کنندگان آن بوده اند تا کشورهای عضو متعهد محدودیتی برای دسترسی عادلانه به محصولات و مقاصد و بازار ایجاد نکنند و در عین حال بر تامین و بی خطر بودن پروازها تاکید کرده اند و توسعه مسیرهای هوایی، فرودگاهی و امکانات ناوبری هوایی برای همه اعضا مورد توجه قرار گرفته است.
تعداد هواپیماهای کشور پس از انقلاب تا کنون
کشورهایی نظیر آمریکا بر خلاف مفاد مندرج در این پیمان نامه همواره تلاش کرده اند تا از پیشرفت و توسعه صنعت حمل و نقل هوایی در جهت ایجاد فشار و محدودیت و مقاصد سیاسی استفاده کنند که علی رغم این محدودیت ها، تعداد ورود هواپیما پس از انقلاب اسلامی بیانگر رشد چند برابری وجود هواپیما در ناوگان هوایی کشور است به گونه‌ای که در سال 1357 موجودی هواپیماهای کشور حدود 25 فروند با 4169 صندلی بوده و اکنون این تعداد به 311 فروند با 47 هزار و 998 هزار صندلی افزایش یافته است که از این تعداد 142 فروند شامل 21 هزار و 715 صندلی فعال است.
در سال 1396 به طور کلی تعداد 23 میلیون و 701 هزار و 930 نفر مسافر، 12 هزار و 322 تن بار و 2412 تن پست در سطح کشور جابه‌جا شده است که نسبت به سال پیش از آن یعنی سال 1395 به ترتیب در بخش‌های تعداد پرواز، مسافر و پست رشد 8.6، 7.7 و 35.4 درصدی عملکرد را به دنبال داشته است، هرچند که در بخش بار شاهد کاهش 1.6 درصدی عملکرد هستیم.
علاوه بر این در سال گذشته 608 فرودگاه در روند جابه‌جایی مسافر به شرکت‌های هواپیمایی ایران در پروازهای داخلی سرویس داده‌اند که همانند سال 1395 فرودگاه‌های مهرآباد، مشهد و شیراز در حمل مسافر به ترتیب رتبه‌های اول تا سوم را کسب کردند و سایر فرودگاه‌های کشور در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
در جدول ذیل مقایسه عملکرد شرکت‌های هواپیمایی ایران در پروازهای داخلی آمده است:

در بخش مقایسه عملکرد شرکت‌های هواپیمایی ایرانی در پروازهای بین‌المللی باید خاطر نشان کرد که در سال گذشته تعداد شش میلیون و 653 هزار و 81 نفر مسافر، 48 هزار و 108 تن بار و 1034 تن پست توسط شرکت‌های هواپیمایی ایرانی جابه‌جا شده است که نسبت به سال 1395 در بخش‌های مسافر، بار و پست به ترتیب رشد 11.3، 5.6 و 27.8 درصدی عملکرد را شاهد هستیم.
علاوه بر این به طور کلی در سال گذشته 31 فرودگاه در حمل مسافر به شرکت‌های هواپیمایی ایرانی در پروازهای بین‌المللی خدمات ارائه کردند که از این بین فرودگاه‌های امام خمینی (ره)، مشهد، اصفهان و شیراز در حمل مسافر بین‌المللی رتبه‌های اول تا چهارم را دارند و سایر فرودگاه‌ها در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند.
این در حالی است که در سال گذشته 13 شرکت هواپیمایی نیز در جابه‌جایی مسافر، شش شرکت هواپیمایی در حمل بار و دو شرکت هواپیمایی در حمل پست بین‌المللی فعالیت داشتند.
در ذیل جدول مقایسه عملکرد کلی شرکت‌های هواپیمایی ایرانی در پروازهای بین‌المللی آمده است:

در سال 1396 در مجموع تعداد 719 هزار و 296 نشست و برخاست در فرودگاه‌های کشور صورت گرفته است که نسبت به سال 1395 افزایش 69 درصدی عملکرد را داشته است.

تعداد پروازهای انجام شده طی 40 سال اخیر
باید اعلام کرد که تعداد 49 هزار و 600 پرواز انجام شده در سال 1357 به 495 هزار و 756 پرواز در سال 96 افزایش یافته است و به طور متوسط در چند سال گذشته سالانه به حدود 32 میلیون مسافر داخلی و 11 میلیون مسافر خارجی خدمات ارائه شده است و در مدت پنج سال و نیم گذشته، 236 میلیون و 689 هزار و 954 مسافر توسط 2 میلیون و 148 هزار و 165 پرواز جا بجا شده است.
تعداد فرودگاه‌های کشور
تعداد کل فرودگاه‌های کشور در سال 57، 43 مورد بود که طی چهار دهه گذشته این تعداد به 72 فرودگاه افزایش یافته است و تعداد پرواز عبوری در سال 57 از 31 هزار و 100 مورد به 426 هزار و 684 در سال 96 افزایش یافته است.
میزان مسیرهای هوایی
در خصوص تعداد مسیرهای هوایی نیز باید خاطرنشان کرد که 10 مسیر هوایی در سال 57 به 127 مسیر هوایی در سال 97 افزایش یافته است و هم اکنون در کشور 9 فرودگاه بین المللی، 29 فرودگاه داخلی و 30 فرودگاه دارای مرز هوایی وجود دارد.
انتهای پیام
خبرنگار: نیما علیپور
دبیر خبر: متین کاکویی