بزرگنمایی:
۳۰ مرداد ماه مصادف با ۲۱ آگوست روز جهانی مساجد است. به همین بهانه در گزارشی به تعداد و سرانه مساجد در جهان، ایران و تهران پرداختهایم.
مجله تبسم مهر - سالهای 57 و 58 که انقلاب اسلامی در ایران به پیروزی رسید، کشور ما چیزی حدود 25 هزار مسجد در سراسر کشور داشت و حالا که بیش از 40 سال از آن روزها میگذرد و در این سالها با توجه به رشد جمیعت، تعداد مساجد نیز با همت خیرین مسجدساز و دستگاههای مربوطه به سه برابر افزایش داشته است. حالا این نرخ به حدود 73 هزار باب در سراسر کشور رسیده است و این درحالی است که مساجد در پیروزی انقلاب نقشی اساسی داشته اند.
آخرین آمارها در سال 2017 نشان میدهد 2 میلیون و 500 هزار باب مسجد در سراسر جهان وجود دارد. در این بین کشور اندونزی با حدود 210 میلیون نفر مسلمان، بیش از 800 هزار مسجد را در خود جای داده است که از نظر تعداد و سرانه بیشترین نرخ را در میان کشورهای مسلمان و غیرمسلمان به خود اختصاص داده است. هند و بنگلادش دومین و سومین کشورها از لحاظ تعداد مساجد هستند که به ترتیب 300 و 250 هزار باب مسجد را در خود جای دادهاند.

در ایران چه میگذرد؟
همانطور که در بالا گفته شد هم اکنون حدود 73 هزار باب مسجد در سطح کشور داریم که به ازای هر 1042 نفر یک مسجد میشود . بنابر استانداردهای اعلامشده برای هر شهروند مسلمان باید حداقل 6 تا 7 مترمربع فضای مذهبی و فرهنگی در شهر وجود داشته باشد اما طبق آماری که سال گذشته از سوی مرکز فعالیت های دینی شهرداری تهران منتشر شده سرانه مسجد به ازای هر شهروند تهران تنها 15 سانتی متر است که بدین ترتیب تهران را به عنوان فقیرترین شهر کشور از لحاظ داشتن مسجد معرفی میکنند. اما موضوعی که بیش از سرانه کمی به چشم میآید مسئله کیفی مساجد است. به طور مثال اگر یک ساعت بعد از اذان ظهر یا یک ساعت پس از اذان مغرب به مساجد سر بزنید، کمتر مسجدی را باز میبینید و اغلب آنها پس از برگزاری نماز جماعت درهای مسجد را میبندند. شهروندان زیادی هستند که در ساعات میانی روز برای پیدا کردن فضایی برای نماز خواندن آواره خیابان ها میشوند و این در حالی است که اگر ساعات کاری مساجد همانند دهه شصت بیش از خواندن نماز جماعت باشد، حتما جمعیت بیشتری را به خود جلب می کند. مسوولین مربوطه میگوید اگر برای هر 500 نفر در تهران یک مسجد را در نظر بگیرم تهران به ساخت 6 هزار و 600 مسجد دیگر نیاز دارد.
اما فارغ از اینکه افزایش سه برابری تعداد مساجد در طی چهل سال اخیر، کافی بوده یا نه، نکته مهمتر این است که از همین هفتاد و چند هزار مسجد چه استفادهای میشود؟ چه ساعتهایی از شبانهروز این مساجد باز هستند و چه خدماتی در آنها به شهروندان ارائه میشود؟ البته این تعداد مسجد هزینههای خود را هم دارد که با توجه به درآمدزا نبودن آنها، باید بودجه متناسب مردمی به آن اختصاص یابد.
قدمتی به بلندای قدمت اسلام
مسجد قدمتی به اندازه خود اسلام دارد و اولین مسجد با ورود پیامبر اسلام به مدینه پایهگذاری شد. اگرچه مساجد، از نخستین نهادهایی هستند که در صدر اسلام و به هنگام هجرت رسول اکرم (صلیاللهعلیهوآله) از مکه به مدینه شکل گرفته اند ولی در قرآن، مسجد به معنای اعم نیایشگاه خداوند به کار رفته است.